A learning space odyssey. Zo heet het proefschrift waarmee Ronald Beckers in mei 2016 promoveerde aan de universiteit Twente. Beckers heeft zelf ervaren dat in korte tijd er veel meer ICT-middelen beschikbaar kwamen voor docent en student en vroeg zich af of dat ook van invloed zou moeten zijn op de leeromgeving.
De hoofdvraag van zijn studie was: ‘Hoe kunnen instellingen voor Hoger Beroepsonderwijs (HBO’s) ervoor zorgen dat de fysieke leeromgeving beter aansluit op de ontwikkelingen in onderwijzen en het leren?’
Aan de hand van casestudies heeft Beckers deze hoofdvraag onderzocht. Dat leidde tot de volgende subvragen:
- Wat zijn de ruimtelijke gevolgen van de ontwikkelingen in het hoger onderwijs (onderwijzen en leren)?
- Hoe sluiten vastgoedstrategieën en vastgoedoplossingen (corperate real estate operating solutions) aan op de doelen van de specifieke hbo-instelling?
- Welke management strategieën gebruiken vastgoedmanagers om de hoger onderwijs leeromgeving aan te laten sluiten op de gebruikersbehoeften?
- Welke factoren beïnvloeden het gebruik van de leeromgeving door de studenten in het hoger onderwijs?
- Welke aspecten beïnvloeden de voorkeuren wat betreft de leeromgeving van de studenten in het hoger onderwijs?
Beckers komt naar aanleiding van zijn onderzoek tot de volgende aanbevelingen:
- Maak een leeromgeving die aansluit bij de steeds groter wordende behoefte aan variatie in didactische methoden met behulp van ICT.
- Maak een speciaal gebied voor learning communities: dat houdt in gebieden voor studenten, staf en gebieden voor ad-hoc interactie en voorgeprogrammeerde instructie.
- Maak daarom mixed zones met informele ontmoetingsplekken voor contact tussen studenten en docenten, tussen docenten onderling als ook tussen studenten onderling, voor zowel educatieve doelen als sociale doelen.
- Benoem specifieke gebieden in onderwijsgebouwen die studie-activiteiten of sociale activiteiten ondersteunen.
- Maak activiteit-gerichte leeromgevingen voor studenten die concentratiewerk, routinewerk en communicatie ondersteunen. Niet ‘one-size-fits-all’.
- Zorg ervoor dat studieplekken voor studenten afgescheiden zijn van verkeersruimte – maak geen studieplekken op de gang.
- Ontmoetingsplekken zijn dicht bij verkeersruimte, zodat toevallige ontmoetingen gestimuleerd worden.
- Experimenteer met hybride instructie-ruimten of intelligente lokalen die nieuwe leermethoden ondersteunen, waarbij de docent meer de coach is voor de zelfregulerende studenten die in kleine groepen samenwerken, ondersteund door ICT-faciliteiten.
Daarnaast beveelt Beckers aan dat gebruikers niet alleen betrokken worden wanneer hun input nodig voor het aanpassen van een gebouw, maar dat ze in een continu proces betrokken worden. Gebruikers zijn wat hem betreft juist ook de docenten en studenten, niet alleen de beleidsmakers en opleidingsmanagers.
Naast de gebruikers zijn de onderzoeksresultaten ook bijzonder interessant voor bij de scholenbouw betrokken architecten, bouwers en adviseurs. Ieke Koning, adviseur Organisatie en Ruimte bij ICSadviseurs is er blij mee. “Wij kunnen concluderen dat ICSadviseurs de aanbevelingen van Ronald Beckers al in belangrijke mate toepast in de huisvestingsplannen en programma’s van eisen die wij ontwikkelen voor onze opdrachtgevers. Dat is een mooie bevestiging natuurlijk.”
Universiteit Twente stelt het proefschrift kosteloos ter beschikking. U kunt het online bekijken of downloaden via de website van de UT.