De gemeente Lelystad staat aan de vooravond van een grote vernieuwing van het voortgezet onderwijs. De drie brede scholengemeenschappen van de Stichting Voortgezet Onderwijs Lelystad (SVOL) gaan samen op in een onderwijscampus met een vmbo-cluster en een havo-vwo-cluster voor circa 3.800 leerlingen. De gemeenteraad heeft in het voorjaar van 2017 besloten de vernieuwing van de SVOL maximaal te ondersteunen door de huidige drie brede scholengemeenschappen te vervangen door een gezamenlijke onderwijscampus voor alle leerlingen voortgezet onderwijs.
Deze onderwijscampus moet leiden tot een breder aanbod van vakken, meer onderwijs op maat en een betere doorstroming naar vervolgonderwijs en (de regionale) arbeidsmarkt. Ook moet het leiden tot een gunstige exploitatie waardoor er meer middelen beschikbaar blijven voor het onderwijs. En niet onbelangrijk, het moet ook bijdragen aan het versterken van het profiel van Lelystad. Wethouder Ed Rentenaar, verantwoordelijk voor onder meer onderwijshuisvesting en daarmee de besluitvorming in de afgelopen periode over de vernieuwing van het voortgezet onderwijs is een erg tevreden mens: “In het jaar dat Lelystad 50 jaar bestaat, is het gelukt om na een lange zorgvuldige bestuurlijke discussie een dergelijk besluit te nemen. Het gaat om een onderwijscampus waar het overgrote deel van de Lelystadse jeugd het voortgezet onderwijs zal volgen.” Nadat voor de vernieuwing van het onderwijs draagvlak was binnen de SVOL, is gestart met de gemeentelijke besluitvorming om de vernieuwing ook ruimtelijk mogelijk te maken. De campus moet onderdak bieden aan circa 3.800 leerlingen in een voorziening van circa 27.500 m2 oppervlakte. Hiervoor is een investeringsbudget vrijgemaakt van circa € 55,5 miljoen. De onderwijscampus moet – vanzelfsprekend – energieneutraal worden.
Lees verder onder de afbeelding
LANGE GESCHIEDENIS
“De besluitvorming over de vernieuwing van het voortgezet onderwijs kent een lange geschiedenis waarbij ook de gemeente intensief heeft meegedacht en gesproken over deze onderwijsvernieuwing. Daarbij waren belangrijke discussiepunten het creëren van kleinschaligheid en veiligheid en het voorkomen van een tweedeling door het realiseren van een vmbo-cluster en havo-vwo-cluster, wat de ambitie is van de betrokken scholengemeenschappen. Vanuit de onderwijshistorie van Lelystad waar de middenschool erg sterk geworteld was, zijn dit heel begrijpelijke aandachtspunten. Belangrijke verworvenheden moesten vanzelfsprekend ook in de nieuwe voorzieningen gegarandeerd zijn. In de discussie met de gemeenteraad over de financiering van de nieuwbouw zijn hierover dan ook de nodige amendementen en moties aangenomen”, aldus Rentenaar. “Kleinschaligheid, veiligheid, bereikbaarheid, voorkomen van tweedeling, zijn heel erg belangrijke prestatie-eisen waarop we het ontwerp van de onderwijscampus ook zullen toetsen. Maar dit zijn overigens ook voor de SVOL erg belangrijke eisen.”
ONDERWIJSVERNIEUWING
De onderwijsvernieuwing wordt dus integraal aangepakt in Lelystad. De betrokken scholen – de SGL, De Rietlanden en ISG Arcus – zijn nu volop bezig met de vernieuwing van hun onderwijs en hun organisatie, waaronder de invoering van de nieuwe profielen in het vmbo. Barry Lommen, bestuurder van de SVOL geeft leiding aan het vernieuwingsproces binnen de drie scholengemeenschappen. Alle geledingen binnen en buiten de scholengemeenschappen zijn betrokken. “We volgen nog steeds een intensief proces. Het onderwijsconcept is met onze medewerkers tot stand gekomen. Dit heeft geresulteerd in draagvlak bij een overgroot deel van onze mensen, de medezeggenschapsraden en de GMR. De herinrichting van voortgezet onderwijs om daarmee de stabiliteit, continuïteit en kwaliteit van het VO voor langere tijd te kunnen blijven garanderen, werken we nu verder uit. De beslissing van de gemeenteraad om ook al onze huisvesting te vernieuwen, is voor het onderwijsproces natuurlijk een prachtige katalysator”, aldus Lommen. En deze vernieuwing van de huisvesting is ook nodig. De eerste school voor voortgezet onderwijs was de Scholengemeenschap Lelystad (SGL), destijds neergezet als een semipermanent gebouw vanuit de gedachte dat dit binnen een afzienbare tijd zou worden vervangen door nieuwbouw. Zoals wel vaker het geval, is het gebouw nog steeds in gebruik. Ook de andere twee brede scholengemeenschappen zijn inmiddels op leeftijd; grootschalige aanpassingen zijn nodig om de gebouwen technisch en functioneel weer bij de tijd te krijgen. “Op basis van de onderwijsvisie en gewenste organisatie van de SVOL is onderzocht of het mogelijk is de huidige drie scholengemeenschappen aan te passen en daarmee de levensduur te verlengen. Uitkomst van dit onderzoek was dat dit weliswaar mogelijk is, maar alleen tegen erg hoge kosten”, aldus Krijno van Vugt van M3V, projectleider huisvesting bij de gemeente in de afgelopen jaren. “En dan is er nog steeds sprake van matig functionele onderwijsgebouwen. De investeringskosten waren, zeker wanneer ook werd uitgegaan van hedendaagse kwaliteitseisen met betrekking tot Frisse Scholen, nagenoeg vergelijkbaar met de kosten van vervangende nieuwbouw”.
HET BESTE ONDERWIJS
Voor wethouder Rentenaar was dit aanleiding om met de raad de discussie te starten over algehele nieuwbouw voor het voortgezet onderwijs. “Gezien alle ontwikkelingen waar we in Lelystad voor staan, en ik noem o.a. de ontwikkeling van de Luchthaven Lelystad, de ontwikkeling van de kustzone, maar ook de ambitie om een aantrekkelijke onderwijsstad te zijn voor medewerkers waar het goed is om te werken en niet vergeten te wonen, was ik van mening dat daar ook onderwijsgebouwen bij horen die die brede ambities ondersteunen dan wel daar een uitdrukking van zijn. En wat we ook erg belangrijk vonden was dat nieuwbouw aantoonbare voordelen heeft in de exploitatie van de SVOL. Als gemeente en schoolbestuur delen we immers dezelfde ambitie, namelijk het beste onderwijs geven aan onze jonge burgers, daar moet het onderwijsgeld naartoe gaan. En daar willen wij als gemeente ook in bijdragen door te zorgen voor goede ruimtelijke randvoorwaarden. We moesten echter wel een enorme sprong maken van een beschikbare € 18 miljoen anno 2013 naar de huidige € 55,5 miljoen voor de campus, maar dat is met vereende krachten gelukt.” Om die ambities waar te maken heeft de gemeente Lelystad besloten uit te gaan van hogere beschikbare stichtingskosten dan de VNG-normering in de verordening onderwijshuisvesting. De gemeente anticipeert nu al op het toekomstig Bouwbesluit dat uitgaat van BENG voor onderwijsgebouwen.
REALISATIE ONDERWIJSCAMPUS
Na de besluitvorming is direct gestart met de uitvoering. Een uitgebreide architectenselectie heeft plaatsgevonden waarbij Kraaijvanger Architecten uit Rotterdam is geselecteerd om de onderwijscampus te realiseren. De twee overgebleven bureaus is gevraagd om in een kortlopend traject samen met de SVOL het onderwijsconcept te vertalen in een concept voor de onderwijscampus. Wethouder Rentenaar: “Met het ontwerp van Kraaijvanger Architecten sluiten we een langdurig en zorgvuldig besluitvormingstraject af en staan we aan het begin van de volgende fase. We moesten van ver komen, namelijk een beetje opknappen van de bestaande gebouwen en gaan nu een prachtige onderwijscampus realiseren waarin we het onderwijs van de toekomst maximaal kunnen vormgeven. Een voorziening waarmee Lelystad, zoals destijds in de middenschooldiscussie, weer voorop kan lopen als het gaat om onderwijsvernieuwing én de huisvesting die daarbij hoort. Deze enorme stap voorwaarts was alleen maar mogelijk dankzij een heel goed en intensief samenspel tussen de scholen, het schoolbestuur, het college en de gemeenteraad van Lelystad.”